વર્લ્ડ બેંકના એક રિપોર્ટમાં વિકસિત ભારત બનવાની સફર બાબતે બતાવવામાં આવ્યું છે. આ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારત અને ચીન સહિત 198 દેશોને હાઇ ઇનકમવાળા દેશ બનાવમાં ઘણા વર્ષ લાગી શકે છે. રિપોર્ટ મુજબ, ભારતને અમેરિકાની પ્રતિ વ્યક્તિ આવકનો એક ચતુસ્થાંશ સુધી પહોંચવામાં જ 75 વર્ષ લાગી શકે છે. એ ચીન અને ઇન્ડોનિશિયાની તુલનામાં ખૂબ વધારે છે. રિપોર્ટ મુજબ અહી પહોંચવામાં ચીનને 10 વર્ષ લાગશે અને ઇન્ડોનેશિયાને 70 વર્ષ લાગશે.
આ રિપોર્ટ નામ World Development Report 2024: The Middle Income Trap છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, આ દેશોને મિડલ ઇનકમ ટ્રેપથી નીકળવા માટે 3i પર ફોકસ કરવું જોઈએ. આ 3i ઇન્વેસ્ટમેન્ટ, ઇનોવેટિવ અને નવી ટેક્નિકમાં ઇન્ફયૂઝન છે. વર્લ્ડ બેંક મુજબ, ભારત અને ચીન સહિત 108 દેશોને મધ્યમ આવકવાળા દેશની શ્રેણીમાં રાખવામાં આવ્યા છે.
આ દેશોની અત્યારે પ્રતિ વ્યક્તિ આવક 1136 ડૉલર (લગભગ 95 હજાર રૂપિયા) થી 13845 ડૉલર (લગભગ 11.60 લાખ રૂપિયા) વચ્ચે છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ દેશોને હાઇ ઇનકમવાળા દેશ બનાવવામાં હજુ ઘણા પ્રકારની સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. 1990 બાદ માત્ર 34 દેશ મધ્યમ ઇનકમથી બહાર નીકળી શક્યા છે. રિપોર્ટમાં બતાવવામાં આવ્યું છે કે, ભારત મધ્યમ આવકવાળી અર્થવ્યવસ્થાની જાળથી કેવી રીતે બહાર નીકળી શકે છે અને અમીર બની શકે છે.
તેમાં બતાવવામાં આવ્યું છે કે ભારતને વિકસિત દેશ બનાવવા માટે આગામી 20-30 વર્ષ સુધી સતત 7 ટકાથી 10 ટકા દરથી વધવાની જરૂરિયાત છે. જો ભારત એમ કરે છે તો એ વર્ષ 2047 સુધી એક વિકસિત દેશ બની શકે છે. એ સમયે દેશની પ્રતિ વ્યક્તિ આવક 1800 ડૉલર વાર્ષિક હશે. સાથે જ અર્થવ્યવસ્થાનો આકાર 30 ટ્રિલિયન ડૉલર હશે. ભારતની પ્રતિ વ્યક્તિ આવક 2370 ડૉલર છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હાઇ ઇનકમવાળી અર્થવ્યવસ્થા બનાવવાના માર્ગમાં પહેલાની તુલનામાં હજુ પણ મુશ્કેલ પડકારો છે.
તેમાં ઝડપથી વૃદ્ધ થતી વસ્તી અને વધતું દેવું, ભયંકર ભૂ-રાજકારણ, પર્યાવરણને નુકસાન વગેરે સામેલ છે. મધ્યમ આવકવાળા ઘણા દેશ અત્યારે પણ પાછલી સદીની રણનીતિનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. વર્લ્ડ બેંક ગ્રુપના મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી ઇન્દરમીત ગિલે કહ્યું કે, જો આ દેશ જૂની રણનીતિ પર જ ટકી રહે છે તો મોટા ભાગના વિકાસશીલ દેશ આ સદીના મધ્ય સુધીમાં હાઇ ઇનકમવાળા દેશ બનવાની રેસમાં પાછળ રહી જશે.
