ચિપ આધારિત E-Passport શું છે? સરળ ભાષામાં કહીએ તો, ઓળખ અને સુરક્ષાની નવી શરૂઆત!

હવે ભારતમાં પાસપોર્ટ બનાવવાની પ્રક્રિયા વધુ સુરક્ષિત બની ગઈ છે. પરંપરાગત કાગળના પાસપોર્ટની સાથે હવે એક નવું ડિજિટલ રિપ્લેસમેન્ટ, E-Passport જોડાયું છે. તે તમારી ઓળખ અને વ્યક્તિગત માહિતીને વધુ સારી રીતે સુરક્ષિત રાખવા માટે અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીનો સમાવેશ કરે છે. E-Passport સામાન્ય પાસપોર્ટ જેવો જ દેખાય છે, પરંતુ તેની અંદર એક ખાસ ચિપ હોય છે. આ ચિપમાં તમારો ફોટો, ફિંગરપ્રિન્ટ્સ, નામ, જન્મ તારીખ અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ માહિતી ડિજિટલ રીતે રેકોર્ડ કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, પાસપોર્ટના કવર પર એક ખાસ સોનેરી નિશાન હોય છે જે દર્શાવે છે કે તે E-Passport છે.

આ પાસપોર્ટમાં એક RFID (રેડિયો ફ્રીક્વન્સી આઇડેન્ટિફિકેશન) ચિપ ઇન્સ્ટોલ કરેલી છે, જે તમારા ડેટાને સ્કેનિંગ મશીનો સાથે ચુપચાપ કનેક્ટ કરી શકે છે. ઉપરાંત, તે PKI (પબ્લિક કી ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર) ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરે છે, જે તમારી માહિતીને કોઈપણ છેડછાડથી સુરક્ષિત રાખે છે. આ ટેકનોલોજી તમારા બાયોમેટ્રિક ડેટાને સચોટ રીતે ઓળખવામાં મદદ કરે છે અને છેતરપિંડીની શક્યતાઓને ઘણી ઓછી કરે છે.

ભારત સરકારે 'પાસપોર્ટ સેવા કાર્યક્રમ 2.0' હેઠળ 1 એપ્રિલ 2024થી આ યોજના શરૂ કરી હતી. આ એક પાયલોટ પ્રોજેક્ટ હતો, જે સૌપ્રથમ કેટલાક પસંદગીના શહેરોમાં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. આમાં નાગપુર, ભુવનેશ્વર, જમ્મુ, ગોવા, શિમલા, રાયપુર, અમૃતસર, જયપુર, ચેન્નાઈ, હૈદરાબાદ, સુરત અને રાંચી જેવા શહેરોનો સમાવેશ થાય છે. આ શહેરોમાં પ્રાદેશિક પાસપોર્ટ કચેરીઓ E-Passport બહાર પાડવા માટે સંપૂર્ણપણે સજ્જ છે.

E-Passport 3 માર્ચ 2025ના રોજ ચેન્નાઈથી તમિલનાડુમાં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. આ પછી, 22 માર્ચ સુધીમાં, રાજ્યમાં લગભગ 20,729 E-Passport બહાર પાડવામાં આવ્યા છે.

ના, E-Passport બનાવવો ફરજિયાત નથી. જો તમારી પાસે પહેલાથી જ પરંપરાગત પાસપોર્ટ છે, તો તે તેની સમાપ્તિ તારીખ સુધી સંપૂર્ણપણે માન્ય રહેશે. એટલે કે, જો તમારી પાસે હજુ પણ જૂનો પાસપોર્ટ છે, તો તમારે તાત્કાલિક E-Passport લેવાની જરૂર નથી. પરંતુ હવે સરકાર ધીમે ધીમે નવા પાસપોર્ટ બનાવતી વખતે E-Passportની સુવિધાને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે.

વધુ સુરક્ષા: તમારી માહિતી ચિપમાં સાચવવામાં આવતી હોવાથી, છેડછાડની શક્યતા ઘણી ઓછી થઈ જાય છે.

ઝડપી પ્રક્રિયા: ઇમિગ્રેશન તપાસ અને ચકાસણી પ્રક્રિયા ઝડપી અને વધુ સચોટ થાય છે.

છેતરપિંડી સામે રક્ષણ: નકલી પાસપોર્ટ બનાવવા જેવા ગુનાઓને અટકાવે છે.

સરકારનો ઉદ્દેશ્ય છે કે, આગામી સમયમાં તમામ પાસપોર્ટ ઓફિસો E-Passport બનાવવાની સુવિધા પૂરી પાડવાનું શરૂ કરે. આનાથી ભારતની ઓળખ દસ્તાવેજ પ્રણાલી વધુ આધુનિક અને સુરક્ષિત બનશે.

E-Passport ભારતની ડિજિટલ દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ ફક્ત તમારી ઓળખને વધુ સુરક્ષિત બનાવતું નથી પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ભારતની ઓળખ પ્રણાલીને પણ મજબૂત બનાવે છે. આવનારા સમયમાં, આનાથી દરેક ભારતીય માટે પાસપોર્ટ પ્રક્રિયા સરળ અને વધુ વિશ્વસનીય બનશે.