'નર્કનો દરવાજો' તુર્કમેનિસ્તાનના કારાકુમ રણમાં આવેલું છે. તે 39 મીટર પહોળો અને 30 મીટર ઊંડો ખાડો છે, જેમાં દાયકાઓથી આગ ભભૂકી રહી છે. તેમાંથી નીકળતી જ્વાળાઓ એટલી લાંબી છે કે તે ઘણા કિલોમીટર દૂરથી પણ જોઈ શકાય છે. હવે ત્યાંની સરકારે દાવો કર્યો છે કે, તેના પર નિયંત્રણ લાવવામાં આવી રહ્યું છે અને આ નરકનો આ દરવાજો હવે કાયમ માટે બંધ થઈ જશે.
વૈજ્ઞાનિકોનો દાવો છે કે તુર્કમેનિસ્તાનમાં સ્થિત કુખ્યાત ગેટવે ટુ હેલ ખાડો, જે 1971થી સતત સળગી રહ્યો છે, આખરે બંધ થઈ રહ્યો છે. આ સળગતી ખાડો 50 વર્ષ પહેલા સોવિયેત વૈજ્ઞાનિકોની ભૂલને કારણે શરૂ થયો હતો, ભૂલથી ગેસના ભૂગર્ભ ખાડાને ખોદીને આગ લગાવવામાં આવી હતી અને ત્યારથી તે ભભૂકી રહી છે.
હવે અધિકારીઓ કહે છે કે, જ્વાળાઓ પહેલા કરતા લગભગ ત્રણ ગણી નાની થઈ ગઈ છે અને હવે તેને ફક્ત નજીકથી જ જોઈ શકાય છે. નિષ્ણાતોના મતે, સમય જતાં કુદરતી જ્વલનશીલ ગેસના પ્રવાહમાં ઘટાડો થવાને કારણે ખાડામાં જ્વાળાઓ ઓછી થવા લાગી છે.
મીડિયા સૂત્રોના અહેવાલ મુજબ, રાજ્યની માલિકીની ઊર્જા કંપની તુર્કમેનગાઝના ડિરેક્ટર ઇરિના લુરીવાએ આ અઠવાડિયે એક અશ્મિભૂત ઇંધણ પરિષદમાં જણાવ્યું હતું કે, અગાઉ આગની વિશાળ ચમક ઘણા કિલોમીટર દૂરથી દેખાતી હતી, તેથી તેને 'ગેટવે ટુ હેલ' નામ આપવામાં આવ્યું હતું. આજે આગનો માત્ર એક આછો સ્ત્રોત બાકી છે.
સિત્તેરના દાયકાથી, આ ખાડો મિથેન ગેસના નીકળવાનો મુખ્ય સ્ત્રોત રહ્યો છે. તે તુર્કમેનિસ્તાનના મુખ્ય પ્રવાસન આકર્ષણોમાંનું એક બની ગયું. જ્યારે દેશ સોવિયેત યુનિયનનો ભાગ હતો, ત્યારે અધિકારીઓએ આ ખાડાના સાચા મૂળને છુપાવવાનો પ્રયાસ કર્યો અને આ વિશાળ આગનો કોઈ સત્તાવાર રેકોર્ડ છોડ્યો નહીં.
હજુ પણ સૌથી વધુ સ્વીકૃત સિદ્ધાંત એ છે કે, આ ખાડો કુદરતી ગેસ શોધ અકસ્માતને કારણે બન્યો હતો. તુર્કમેનિસ્તાનમાં વિશ્વનો ચોથો સૌથી મોટો કુદરતી ગેસ ભંડાર હોવાનો અંદાજ છે અને આ ખાડો કદાચ મિથેન ગેસના વિશાળ ભૂગર્ભ ભંડાર સાથે જોડાયેલો છે, જે આગ માટે બળતણનો લગભગ અમર્યાદિત પુરવઠો પૂરો પાડે છે.
'ગેટવે ટુ હેલ'ને તુર્કમેનિસ્તાનમાં રાષ્ટ્રીય ખજાના તરીકે બિરદાવવામાં આવ્યો હોવા છતાં, ઘણા આધુનિક રાજકારણીઓએ તેને બંધ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તે સમયે, બર્ડીમુખમેદોવે કહ્યું, 'આપણે મૂલ્યવાન કુદરતી સંસાધનો ગુમાવી રહ્યા છીએ, જેનાથી આપણને નોંધપાત્ર લાભ થઈ શક્યો હોત અને આપણે તેનો ઉપયોગ આપણા લોકોના ભલા માટે કરી શક્ય હોતે.'
બર્ડીમુખમેદોવના વચન પછી, આગ સુધી પહોંચતા વધારાના મિથેનને એકત્રિત કરવા માટે ખાડાની નજીક ઓછામાં ઓછા બે કુવા ખોદવામાં આવ્યા છે. આ પ્રયાસમાં મદદ કરવા માટે આ વિસ્તારમાં બંધ કરાયેલા ગેસ પંપ પણ ફરી શરૂ કરવામાં આવ્યા હતા. આનાથી ગેસનું પ્રમાણ નોંધપાત્ર રીતે ઘટી ગયું.
નવા પ્રયાસો છતાં, ગેટવે ટુ હેલ હજુ પણ વાતાવરણમાં મોટી માત્રામાં મિથેન ગેસ છોડી રહ્યું છે. કુદરતી ગેસને અન્ય કુવાઓમાં ખસેડવાથી, જ્યાં તેને સુરક્ષિત રીતે સંગ્રહિત કરી શકાય છે અને ઉર્જા બનાવવા માટે તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે, તે તુર્કમેનિસ્તાનને તેના અતિશય કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટને ઘટાડવામાં મદદ કરશે.
ગમે તે કહો... ભાજપ પર ગુજરાતના મતદારોનો વિશ્વાસ અડીખમ છે! 
-copy13.jpg)
-copy17.jpg)
