કોઈ સાથે 20,000થી વધુ રોકડ આપ-લેનો વ્યવહાર કરો છો તો ચેતી જજો! IT વિભાગ ઘરે આવશે, જાણો નિયમ

રોકડમાં આપવા લેવાની એક સામાન્ય પ્રથા છે. ખાસ કરીને જો તમારે ઘરે અથવા મિત્રો પાસેથી કોઈને પૈસા આપવાના હોય કે લેવાના હોય, તો લોકો રોકડ આપતા પહેલા વધુ વિચારતા નથી. પરંતુ હવે આમ કરવાથી તમારા માટે મુશ્કેલી ઊભી થઈ શકે છે. હા, આવકવેરાના નિયમ મુજબ, જો તમે મોટી રકમ રોકડમાં વ્યવહાર કરો છો, તો તમારે તેના પર તેટલો જ દંડ ભરવો પડશે.

રોકડ વ્યવહારો વિશે આવકવેરા વિભાગનો નિયમ શું કહે છે? રોકડ વ્યવહારોની મર્યાદા શું છે? કેટલો દંડ વસૂલવામાં આવશે? કરથી બચવા માટે શું કરવું? આ બધા પ્રશ્નોના જવાબો અહીં તમને સરળ ભાષામાં સમજાવી દઈએ...

આવકવેરા અધિનિયમ, 1961ની કલમ 271DD મુજબ, તમે મોટી રકમ રોકડમાં વ્યવહાર કરી શકો નહીં. જો તમે આવું કરો છો, તો તમે શંકાના દાયરામાં આવી શકો છો. એટલું જ નહીં, જો તમે આવું કરતા પકડાશો, તો તમને તેટલી જ રકમનો દંડ થઈ શકે છે, જેટલો તમે રોકડમાં આપવા લેવાનો વ્યવહાર કર્યો છે. કર વિભાગે એક બ્રોશરમાં રોકડ વ્યવહારો ન કરવા અંગે જણાવ્યું છે.

આવકવેરા અધિનિયમ, 1961ની કલમ 269SS હેઠળ, તમે કોઈને પણ 20,000 રૂપિયાથી વધુ રોકડ ન તો આપી શકો છો કે, ન તો તમે લઈ શકો છો. આ નિયમ મિત્રો અને સંબંધીઓ સાથેના વ્યવહારો પર પણ લાગુ પડે છે. જો તમે આ નિયમનું પાલન ન કરો તો, તમને કલમ 271DD હેઠળ દંડ થઈ શકે છે. એટલે કે, જો તમે કોઈને અથવા કોઈની સાથે 25000 રૂપિયાનો વ્યવહાર કરો છો, તો તમારે આવકવેરા વિભાગને તેટલો જ, 25000 રૂપિયાનો દંડ પણ ચૂકવવો પડશે.

જો તમારે કોઈની સાથે પૈસાનો વ્યવહાર કરવો હોય, તો આ માટે ફક્ત એકાઉન્ટ પેયી ચેક, એકાઉન્ટ પેયી બેંક ડ્રાફ્ટ અથવા NEFT, RTGS, UPI વગેરે જેવા ઇલેક્ટ્રોનિક મોડનો ઉપયોગ કરો.

આ નિયમો આ કિસ્સાઓમાં લાગુ પડતા નથી: કોઈપણ બેંક, પોસ્ટ ઓફિસ બચત બેંક અથવા સહકારી બેંક (પરંતુ બધી સહકારી સંસ્થાઓ નહીં, પછી ભલે તે બેંકિંગ અથવા સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓમાં રોકાયેલી હોય કે ન હોય). કોઈ એવું કોર્પોરેશન કે જે કેન્દ્ર, રાજ્ય અથવા પ્રાંતીય કાયદા હેઠળ રચાયેલ હોય. કંપનીઝ એક્ટ, 2013ની કલમ 2(45)માં ઉલ્લેખિત કોઈપણ સરકારી કંપની. કોઈપણ સૂચિત સંસ્થા, સંગઠન અથવા સંસ્થા (અથવા સંસ્થાઓ, સંગઠનો અથવા સંસ્થાઓનો સમૂહ). આ નિયમો ત્યારે પણ લાગુ પડતા નથી, જ્યારે આપનાર અને પ્રાપ્તકર્તા બંને ખેતીમાંથી કમાણી કરી રહ્યા હોય.

કલમ 269ST: આ કલમ હેઠળ, તમે કોઈપણ વ્યક્તિ પાસેથી એક દિવસમાં 2 લાખ રૂપિયાની રોકડ ચુકવણી સ્વીકારી શકતા નથી. આ નિયમ મોટા રોકડ સોદા રોકવા માટે બનાવવામાં આવ્યો છે. આ માટે, ચેક, ડ્રાફ્ટ અથવા ડિજિટલ ચુકવણી મોડનો ઉપયોગ કરો. અન્યથા, તમારે તેટલી જ રકમ દંડ તરીકે ચૂકવવી પડશે.