ભારતની સેમિકન્ડક્ટર મિશનને નવી ગતિ આપતા ચાર નવા પ્રોજેક્ટ્સ

ભારત સરકારની 'ઇન્ડિયા સેમિકન્ડક્ટર મિશન' (આઇએસએમ)ને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે ચાર નવા મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી મળી છે. આ મિશન જે 2021માં શરૂ થયું હતું દેશને સેમિકન્ડક્ટર ઉદ્યોગમાં આત્મનિર્ભર બનાવવાનો ઉદ્દેશ્ય ધરાવે છે. વિશ્વમાં ચિપ્સની વધતી જતી માંગને કારણે આ ક્ષેત્રમાં ભારતની ભૂમિકા મહત્વની બની રહી છે. આ નવા પ્રોજેક્ટ્સથી લગભગ 10,000 નવી નોકરીઓ ઉભી થશે અને દેશી ઉત્પાદન વધશે જે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ જેવા ક્ષેત્રોને ફાયદો પહોંચાડશે.

આ મિશનમાં સૌથી વધુ ધ્યાન ગુજરાત તરફ છે જે સેમિકન્ડક્ટર હબ તરીકે ઝડપથી ઉભરી રહ્યું છે. ગુજરાતમાં બે મોટા પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી મળી છે જે રાજ્યની આર્થિક વૃદ્ધિને નવો આયામ આપશે. પ્રથમ પ્રોજેક્ટ એ 'ટાટા ઇલેક્ટ્રોનિક્સ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ'નું ડિસ્પ્લે ફેબ (ફેબ્રિકેશન યુનિટ) છે જે પ્રાપ્ત માહિતી મુજબ અમદાવાદ જિલ્લાના ધોલેરા ખાસ આર્થિક ક્ષેત્ર (એસઇઝેડ)માં સ્થાપિત થશે. આ પ્રોજેક્ટ પર 91,000 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ થશે જેમાં સરકાર 4,800 કરોડની સહાય આપશે. આ યુનિટમાં ડિસ્પ્લે પેનલ્સ અને સેમિકન્ડક્ટર કોમ્પોનન્ટ્સનું ઉત્પાદન થશે જેની ક્ષમતા વાર્ષિક 3 કરોડ યુનિટ્સની હશે. આથી ગુજરાતમાં 2,000થી વધુ નોકરીઓ મળશે અને રાજ્યના યુવાનોને હાઇટેક અવકાશ મળશે.

બીજો મહત્વનો પ્રોજેક્ટ ગુજરાતમાં જ 'કેય ડિજિટલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર હોલ્ડિંગ્સ'નું એટલેસ્ટ-2.0 છે જે પ્રાપ્ત માહિતી મુજબ સંખેડા જિલ્લાના અમદાવાદમાં આવશે. આ પ્રોજેક્ટ પર 4,000 કરોડનું રોકાણ થશે જેમાં સરકાર 700 કરોડની સબસિડી આપશે. આ યુનિટ વિશ્વના સૌથી મોટા એટલેસ્ટ-2.0 ઉત્પાદન પ્લાન્ટ્સમાંનું એક બનશે જેની ક્ષમતા 1.5 કરોડ ચિપ્સની વાર્ષિક હશે. આ પ્રોજેક્ટથી 1,500 નોકરીઓ ઉભી થશે અને ગુજરાતની આર્થિક વ્યવસ્થામાં 5,000 કરોડથી વધુનું યોગદાન થશે. ગુજરાત સરકારની પહેલથી આ ક્ષેત્રમાં પહેલાથી જ તૈયારીઓ ચાલી રહી છે જેમ કે ધોલેરા અને સંખેડા જેવા વિસ્તારોમાં ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકાસ. આ પ્રોજેક્ટ્સ ગુજરાતને ભારતના 'સિલિકોન વેલી' તરીકે સ્થાપિત કરશે જે વિદેશી રોકાણને આકર્ષશે અને સ્થાનિક ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપશે.

આ ઉપરાંત બાકીના બે પ્રોજેક્ટ્સ અન્ય રાજ્યોમાં છે. ત્રીજો પ્રોજેક્ટ 'હાય-ટેક એન્ટરપ્રાઇઝ્સ'નું એડવાન્સ્ડ સેમિકન્ડક્ટર પેકેજિંગ યુનિટ છે જે ઓડિશામાં સ્થાપિત થશે અને 4,200 કરોડનું રોકાણ ધરાવે છે. આમાં 800 નોકરીઓ મળશે. ચોથો પ્રોજેક્ટ 'એકેડિયા એન્ડ રિસર્ચ'નું સેમિકન્ડક્ટર ડિઝાઇન અને આઉટસોર્સિંગ યુનિટ છે જે બંગાળમાં આવશે અને 300 કરોડનું રોકાણ થશે જેમાં 200 નોકરીઓનું વચન છે.

આ નવા પ્રોજેક્ટ્સથી ભારતની સેમિકન્ડક્ટર મિશનને મોટી ઝટકા મળી છે. કુલ મળીને આ પ્રોજેક્ટ્સ પર 1,05,000 કરોડથી વધુનું રોકાણ થશે જેમાં સરકાર 6,900 કરોડની સહાય આપશે. આથી દેશમાં વાર્ષિક 20 કરોડથી વધુ ચિપ્સનું ઉત્પાદન થશે જે ઇમ્પોર્ટ પર નિર્ભરતા ઘટાડશે. વિશેષ કરીને ગુજરાતમાં આ વિકાસ રાજ્યના વિઝન 2030ને મજબૂત કરશે જ્યાં પહેલેથી જ મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉદ્યોગો વિકસી રહ્યા છે. મુખ્યમંત્રીએ આ પ્રોજેક્ટ્સને 'ગુજરાતના ભવિષ્યની ચાવી' ગણાવ્યા છે જે યુવા વર્ગને તકો આપશે અને રાજ્યને વૈશ્વિક માનચિત્ર પર ચમકાવશે.

આ મિશનથી ભારત માત્ર ઉત્પાદક નહીં પરંતુ ઇનોવેશનનું કેન્દ્ર બનશે. જોકે કુશળ મજૂરી અને પર્યાવરણીય સંતુલન જેવા પડકારોને સંભાળવાની જરૂર છે. એમ નિષ્ણાતો કહે છે કે આ પગલાંથી દેશની આર્થિક વૃદ્ધિ 2-3% વધશે. ગુજરાતના લોકો માટે નોંધનીય છે કે આ ડેવલપમેન્ટ રાજ્યને ટેક્નોલોજીના અગત્યના કેન્દ્ર તરીકે સ્થાપિત કરશે.