શું તમે જાણો છો કે કેનેડાની ધરતી નીચે એક એવી જગ્યા છે જે લાખો વર્ષોથી ચૂપચાપ દબાણ એકત્ર કરી રહી છે અને તે અચાનક મોટો ભૂકંપ લાવી શકે છે? તાજેતરમાં, વૈજ્ઞાનિકોએ યુકોન વિસ્તારમાં 'ટિન્ટિના ફોલ્ટ' નામની એક રેખા શોધી છે, જે 7.5ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ લાવી શકે છે. ચાલો સમજીએ કે તે શું છે અને આપણે શું કરવું જોઈએ.
આ ફોલ્ટ શું છે અને તે ક્યાં છે?
ટિન્ટિના ફોલ્ટ એક લાંબી રેખા છે, જે યુકોનથી શરૂ થઈને અલાસ્કા સુધી જાય છે. તેની લંબાઈ લગભગ 1,000 કિલોમીટર છે. તે બ્રિટિશ કોલંબિયામાંથી પસાર થાય છે અને બીજી મોટી રેખા સાથે જોડાય છે, જે દક્ષિણ કેનેડામાં એક ખીણ બનાવે છે. આ રેખા લાખો વર્ષો અગાઉ ઘણી હાલતી હતી, પરંતુ છેલ્લા 12,000 વર્ષોથી શાંત છે.
વૈજ્ઞાનિકોએ જાણ્યું કે, આ ફોલ્ટ ધીમે-ધીમે દબાણ એકત્ર કરી રહ્યો છે. છેલ્લા 26 લાખ વર્ષોમાં, તેની બંને બાજુઓ 1,000 મીટર સરકી છે. છેલ્લા 1.36 લાખ વર્ષોમાં, 75 મીટર. તે દર વર્ષે થોડો-થોડો ખસે છે. હવે દબાણ એટલું વધી ગયું છે કે 7.5ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવી શકે છે. આ ભૂકંપ ગમે ત્યારે આવી શકે છે, કદાચ આપણી જિંદગીમાં જ. વૈજ્ઞાનિક થેરોન ફિનલે કહે છે કે આ એક જૂની નબળી જગ્યા છે, જે પૃથ્વીના દબાણને એકત્ર કરે છે અને અચાનક ફાટી શકે છે.
વૈજ્ઞાનિકોએ સેટેલાઈટ અને લિડર (જે જંગલને નજરઅંદાજ કરીને જમીન બતાવે છે)નો ઉપયોગ કર્યો. તેમણે જમીન પર ઊંચી જગ્યા (સ્કાર્પ) જોઈ, જે જૂના ભૂકંપના નિશાન છે. બરફના નિશાનથી જાણવા મળ્યું કે તે 12,000 વર્ષ, 1.32 લાખ વર્ષ અને 26 લાખ વર્ષ અગાઉ હાલી ચૂક્યું છે. હવે 6 મીટર દબાણ એકત્ર થઈ ગયું છે, જે ભૂકંપ માટે પૂરતું છે.
કેટલું મોટું જોખમ?
આ ભૂકંપ નાના ગામડાઓ જેમ કે ડોસન સિટી (જ્યાં 1,600 લોકો રહે છે)ને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ખાણો અને પહાડી વિસ્તારોમાં ભૂસ્ખલનનો ભય પણ છે. પરંતુ આ વિસ્તાર અગાઉથી જ ભૂકંપ માટે જાણીતો છે, એટલે જોખમ વધારે મોટું માનવામાં આવી રહ્યું નથી. છતા સાવધાની જરૂરી છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, કોઈ બતાવી નહીં શકે કે તે ક્યારે ફાટશે. બની શકે કે તેમાં વર્ષો લાગી શકે છે અથવા તે અચાનક આવી શકે છે. વૈજ્ઞાનિકોએ ફોલ્ટમાં ખાડા ખોદીને જૂના ભૂકંપની શોધ કરવી પડશે. ફિનલે કહે છે કે અમને એ પણ ખબર નથી કે 6 મીટરનું દબાણ ખૂબ વધારે છે કે હજી વધારી જમા થવાનું બાકી છે.
15.jpg)
