ગોંડલની બેઠક પર પાટીદાર ઉમેદવારની માંગ શું યોગ્ય છે?

ગુજરાતના રાજકીય પટલ પર પાટીદાર સમાજનું પ્રભાવશાળી યોગદાન નોંધપાત્ર રહ્યું છે. તાજેતરમાં ગોંડલ વિધાનસભા બેઠક પર પાટીદાર ઉમેદવારની માંગને લઈને પાટીદાર અનામત સંઘર્ષ સમિતિ (પાસ) અને સરદાર પટેલ જનજાગરણ (એસપીજી)ના આગેવાનોની બેઠકમાં ચર્ચા ઉઠી છે. આ માંગ રાજકીય, સામાજિક અને સમાજવ્યવસ્થાના સંદર્ભમાં ઘણા મહત્ત્વના પ્રશ્નો ઉભા કરે છે. શું આ માંગ યોગ્ય છે? શું ભાજપ, કોંગ્રેસ કે આમ આદમી પાર્ટી (આપ) આ માંગને ગંભીરતાથી લેશે? અને જો આ માંગ સ્વીકારાય તો શું તે ગુજરાતની સામાજિક સમતુલા પર અસર નહીં કરે?

પાટીદાર સમાજ ગુજરાતના રાજકીય નિર્ણયોમાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવે છે ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર અને દક્ષિણ ગુજરાતના વિસ્તારોમાં. ગોંડલ, જે રાજકોટ જિલ્લામાં આવેલું છે ત્યાં પાટીદાર સમાજની નોંધપાત્ર વસ્તી છે. 2015ના પાટીદાર આંદોલનથી ‘પાસ’ અને અન્ય સંગઠનોએ સમાજના યુવાનોમાં રાજકીય જાગૃતિ લાવી જેની અસર 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં જોવા મળી જ્યાં આપે સૌરાષ્ટ્રમાં ચાર બેઠકો જીતી હતી. આ વખતે વિસાવદરમાં આપના ગોપાલ ઇટાલિયાની જીતે પણ પાટીદાર મતદારોની નારાજગી અને રાજકીય વિકલ્પ શોધવાની ઇચ્છા દર્શાવી.

ગોંડલમાં પાટીદાર ઉમેદવારની માંગ એક રાજકીય રણનીતિ તરીકે જોઈ શકાય પરંતુ તેની પાછળ સમાજની રાજકીય પ્રભાવની ઇચ્છા અને અનામતની લડાઈનો ઇતિહાસ પણ જોડાયેલો છે. ભાજપ જે ગુજરાતમાં 2022માં 156 બેઠકો સાથે ઐતિહાસિક જીત મેળવી ચૂકી છે અને પાટીદાર સમાજને અવગણી શકે તેમ નથી. કોંગ્રેસની નબળી સ્થિતિ અને આપનો ઉદય એ દર્શાવે છે કે પાટીદાર મતદારો હવે વિકલ્પો શોધી રહ્યા છે. આ માંગને સ્વીકારવાથી રાજકીય પક્ષોને પાટીદાર મતો મળી શકે પરંતુ તેની સામે અન્ય સમાજોની નારાજગીનું જોખમ પણ છે.

જો દરેક સમાજ આવી માંગણીઓ કરવા લાગે તો ગુજરાતની સમાજવ્યવસ્થામાં અસંતુલન ઊભું થઈ શકે. ગુજરાતમાં કોળી, ઠાકોર, દલિત, આદિવાસી અને અન્ય સમાજો પણ રાજકીય પ્રતિનિધિત્વની અપેક્ષા રાખે છે. એક સમાજને પ્રાધાન્ય આપવાથી બીજા સમાજોમાં અસંતોષ ફેલાઈ શકે જે સામાજિક એકતાને હાનિ પહોંચાડે. ઉદાહરણ તરીકે વિસાવદરમાં ભાજપની હારમાં સ્થાનિક સમીકરણો અને આંતરિક વર્ચસ્વની લડાઈઓની ભૂમિકા હતી જે દર્શાવે છે કે ઉમેદવારની પસંદગીમાં સમાજની સાથે સ્થાનિક ગતિશીલતા પણ મહત્ત્વની છે.

ગુજરાતની અસ્મિતા એકતામાં રહેલી છે. રાજકીય પક્ષોએ પાટીદાર સમાજની માંગને સાંભળવાની જરૂર છે પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે અન્ય સમાજોની અવગણના થાય. ઉમેદવારની પસંદગીમાં યોગ્યતા, લોકપ્રિયતા અને સ્થાનિક સમીકરણોને પ્રાધાન્ય આપવું જોઈશે. આંદોલનો રાજકીય જાગૃતિ લાવે છે પરંતુ તેમની માંગણીઓએ સમાજના વ્યાપક હિતને ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ. ગોંડલની બેઠક પર પાટીદાર ઉમેદવારની માંગ એક રાજકીય દાવપેચ હોઈ શકે પરંતુ ગુજરાતની સમાજવ્યવસ્થાને સંતુલિત રાખવા માટે રાજકીય પક્ષોએ સમાવેશક અભિગમ અપનાવવો જરૂરી થશે.