પશ્ચિમ બંગાળ શિક્ષણ વિભાગે નવી રાજ્ય શિક્ષણ નીતિ (SEP)ની નોટિસ બહાર પાડી છે, જે શાળા શિક્ષણની હાલની પેટર્નને જાળવી રાખે છે. રાજ્યની 5+4+2+2 શાળાના ફોર્મેટને ચાલુ રાખવાનું ધ્યાનમાં રાખીને શિક્ષણ વિભાગે 9 સપ્ટેમ્બરે એક નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું હતું. રાજ્ય સરકાર પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્યમાં તમામ વિદ્યાર્થીઓ માટે ઉચ્ચ સ્તરનું શિક્ષણ સુનિશ્ચિત કરવા પૂર્વ-પ્રાથમિકથી ઉચ્ચ શિક્ષણ સ્તર સુધી તેની વર્તમાન શિક્ષણ પ્રણાલીને ફરીથી અમલમાં મૂકવાની જરૂરિયાત પર વિચારણા કરી રહી હતી. રાજ્ય સરકારે આ માટે શિક્ષણવિદોની નિષ્ણાત સમિતિની રચના કરી હતી.
પશ્ચિમ બંગાળ સરકારે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિના પ્રતિભાવમાં રાજ્યને માર્ગદર્શન આપવા માટે એપ્રિલ 2022માં ગાયત્રી ચક્રવર્તી સ્પિવક, સુગાતા બોઝ, સુરંજન દાસ સહિતના પ્રખ્યાત શિક્ષણવિદોની વિશેષ સમિતિની નિમણૂક કરી હતી, જેને કેન્દ્રીય કેબિનેટ દ્વારા 29 જુલાઈએ મંજૂર કરવામાં આવી હતી. હતી. વાસ્તવમાં, નવી શિક્ષણ નીતિ 34 વર્ષ જૂની રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિનું સ્થાન લેવા જઈ રહી છે. કેન્દ્રીય કેબિનેટે તેને 29 જુલાઈ 2020ના રોજ મંજૂરી આપી હતી. સમિતિએ આ વર્ષની શરૂઆતમાં પશ્ચિમ બંગાળના શિક્ષણ વિભાગને પોતાનો રિપોર્ટ સોંપ્યો હતો.
નોટિસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, આ સમિતિએ યોગ્ય વિચાર-વિમર્શ અને હિતધારકો સાથે પરામર્શ કર્યા પછી તેની ભલામણોનો અહેવાલ સુપરત કર્યો હતો. રાજ્ય સરકારે નિષ્ણાત સમિતિની ભલામણોના આધારે રાજ્ય શિક્ષણ નીતિ, 2023ના ડ્રાફ્ટને અંતિમ સ્વરૂપ આપ્યું હતું. રાજ્ય કેબિનેટે 7 ઓગસ્ટના રોજ તેની બેઠકમાં રાજ્ય શિક્ષણ નીતિ, 2023ને મંજૂરી આપી છે. તેથી, રાજ્ય શિક્ષણ નીતિ, 2023 હવે આ સૂચના સાથે જોડીને તાત્કાલિક અસરથી સૂચિત કરવામાં આવે છે.
પશ્ચિમ બંગાળ શિક્ષણ વિભાગના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, SEP (રાજ્ય શિક્ષણ નીતિ)એ શાળા શિક્ષણ માટે 5+4+2+2 ફોર્મેટ ચાલુ રાખવા માટે નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું છે. તેમણે કહ્યું, 'પોલીસીમાં પ્રિ-પ્રાઈમરીનું એક વર્ષ, ધોરણ 4 સુધી પ્રાથમિકના ચાર વર્ષ, માધ્યમિકના બે વર્ષ અને ઉચ્ચ માધ્યમિકના બે વર્ષનો સમયગાળો રજૂ કરવામાં આવ્યો છે.' તેમણે કહ્યું, 'હાલના માળખામાં એકમાત્ર ફેરફાર એ છે કે, આંગણવાડી કેન્દ્રમાં શિક્ષણના પ્રથમ બે વર્ષનો સમાવેશ થાય છે, ત્યારપછી પૂર્વ-પ્રાથમિકના એક વર્ષનો સમાવેશ થાય છે. પરંતુ પ્રાથમિક, ઉચ્ચ પ્રાથમિક, માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિકનું બાકીનું માળખું યથાવત રહેશે.
જ્યારે ઉચ્ચ શિક્ષણ સ્તરે, વર્ગ 11 અને 12, સેમેસ્ટર સ્તરની પરીક્ષાઓ તબક્કાવાર રીતે શાળાથી યુનિવર્સિટીમાં બદલાવને સરળ બનાવવા માટે નિર્ધારિત કરવામાં આવી છે. બે સેમેસ્ટરમાં બહુવિધ પસંદગીના પ્રશ્નો અને વર્ણનાત્મક પ્રશ્નો હશે.
નવી શિક્ષણ નીતિમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે, કે 10+2 ફોર્મેટ સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવામાં આવશે. હવે તેને 10+2 વડે વિભાજિત કરવામાં આવશે અને 5+3+3+4 ફોર્મેટમાં મોલ્ડ કરવામાં આવશે. આનો અર્થ એ થયો કે, શાળાના પ્રથમ પાંચ વર્ષમાં હવે ત્રણ વર્ષ પૂર્વ પ્રાથમિક શાળા અને ધોરણ 1 અને વર્ગ 2 સહિત પાયાના તબક્કાનો સમાવેશ થશે. ત્યારબાદ આગામી ત્રણ વર્ષને વર્ગ 3 થી 5 માટે તૈયારીના તબક્કામાં વિભાજિત કરવામાં આવશે. આ પછી ત્રણ વર્ષનો મધ્યમ તબક્કો (વર્ગ 6 થી 8) અને માધ્યમિક તબક્કાના ચાર વર્ષ (વર્ગ 9 થી 12) આવે છે. આ સિવાય શાળાઓમાં આર્ટસ, કોમર્સ, સાયન્સ સ્ટ્રીમનું ચુસ્તપણે પાલન નહીં થાય, વિદ્યાર્થીઓ હવે તેમને ગમે તે કોર્સ લઇ શકે છે.
ત્રણ ભાષાના સૂત્ર અંગે, પશ્ચિમ બંગાળની રાજ્ય શિક્ષણ નીતિ (SEP) કહે છે, 'તે માળખાકીય સુવિધાઓની ઉપલબ્ધતાના આધારે ધોરણ 5 થી 8 ના વિદ્યાર્થીઓ માટે રજૂ કરવામાં આવશે. જ્યારે પ્રથમ ભાષા તરીકે માતૃભાષા, બંગાળી માધ્યમમાં બંગાળી, નેપાળી માધ્યમમાં નેપાળી, હિન્દી માધ્યમની શાળાઓમાં એક વિષય તરીકે હિન્દી ભાષા અન્ય માધ્યમના વિદ્યાર્થીઓ માટે વર્ગ પ્રથમથી શરૂ કરી શકાય છે. આ વિસ્તારની ભાષાકીય અને વંશીય રૂપરેખા દ્વારા પણ નિર્ધારિત કરવામાં આવશે, વિદ્યાર્થીની પસંદગીઓના આધારે બીજી ભાષા પ્રથમ ભાષા (સ્થાનિક માધ્યમો માટે અંગ્રેજી સહિત) સિવાયની કોઈપણ હોય. ત્રીજી ભાષા- પ્રથમ અને બીજી ભાષા સિવાય, તે વિદ્યાર્થી દ્વારા પસંદ કરાયેલ અન્ય કોઈપણ ભાષા હોઈ શકે છે.
15.jpg)
