ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે જ્યારથી અમેરિકાની બાગડોર સંભાળી ત્યારથી વૈશ્વિક અર્થતંત્ર હચમચી ગયું છે. ક્યારેક તે ટેરિફનું હંટર ચલાવે છે, તો ક્યારેક તે એક પછી એક ઓર્ડર આપી રહ્યા છે. પોતાને વિશ્વનો બોસ માનતા ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ રાજકારણી કરતાં વધુ ઉદ્યોગપતિ બની રહ્યા છે, જે ટેરિફના ત્રાસ દ્વારા અન્ય દેશો સાથે વ્યવહાર કરીને અમેરિકાની તિજોરી ભરવા માંગે છે. વાહવાહી લૂંટવામાં નિષ્ણાત ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ વિશ્વમાં ચાલી રહેલા યુદ્ધનો અંત લાવવાનો દાવો કરી રહ્યા છે. તેમણે રશિયાને 50 દિવસમાં યુક્રેન સાથે યુદ્ધ સમાપ્ત કરવાની ધમકી આપી છે. જોકે, રશિયાએ ફરીથી પહેલાની જેમ તેમની ધમકીઓને અવગણી છે. ટ્રમ્પે પોતાની ધમકીમાં સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે, જો રશિયા 50 દિવસમાં યુદ્ધ સમાપ્ત નહીં કરે, તો તેને ભારે ટેરિફનો સામનો કરવો પડશે. તેમણે કહ્યું કે રશિયા સાથે વેપાર કરતા દેશો પર 100 ટકા ટેરિફ લાદવામાં આવશે. સ્પષ્ટ છે કે ટ્રમ્પની ધમકી આડકતરી રીતે ભારત, ચીન અને બ્રાઝિલ જેવા દેશો માટે છે, જે રશિયા પાસેથી મોટા પ્રમાણમાં તેલ ખરીદે છે.
સત્તાના ખેલ માટે રશિયા નમવા તૈયાર નથી. જો યુદ્ધની સ્થિતિ ચાલુ રહે અને ટ્રમ્પ રશિયા પર સેકન્ડરી ટેરિફ લાદે, તો તેલના ભાવમાં ફરક પડી શકે છે. ભારત રશિયા પાસેથી સસ્તું તેલ ખરીદે છે. તે તેની ક્રૂડ ઓઇલની જરૂરિયાતના 35-40 ટકા રશિયા પાસેથી આયાત કરે છે. જો ટ્રમ્પની ધમકીને કારણે રશિયાથી તેલની આયાત બંધ થાય, તો ભારતે તેના માટે વૈકલ્પિક વ્યવસ્થા કરવી પડશે. જો રશિયાથી સસ્તા તેલની આયાત બંધ થાય, તો તેલનો પુરવઠો ખોરવાઈ શકે છે. જો પુરવઠો ખોરવાઈ જાય, તો વૈશ્વિક બજારમાં ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ વધશે અને તેની અસર પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ પર પડશે. કેન્દ્રીય પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ પુરીના મતે, રશિયા વિશ્વના કુલ વપરાશના 10 ટકા સપ્લાય કરે છે. જો આ ભાગ સંપૂર્ણપણે દૂર કરવામાં આવે, તો બાકીના 90 ટકામાંથી આખી દુનિયાએ તેલ ખરીદવું પડશે. તે સ્પષ્ટ છે કે ભાવ વધશે. ભારતમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ પ્રતિ લિટર 8 થી 10 રૂપિયા વધી શકે છે.
ભારત અને ચીન રશિયન ક્રૂડ ઓઇલના સૌથી મોટા આયાતકાર છે. તેલ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, ભારત તેલ માટે આયાત પર નિર્ભર છે. તે તેની તેલની જરૂરિયાતનો લગભગ 88 ટકા આયાત કરે છે. સૌથી મોટી વાત એ છે કે, રશિયાની કુલ તેલ નિકાસનો 38 ટકા હિસ્સો ફક્ત ભારતમાં જ આવે છે. થિંક ટેન્ક ચૈટમ હાઉસના અહેવાલ મુજબ, યુક્રેન યુદ્ધ પહેલા, 2022માં ભારતની રશિયન તેલ આયાત 2 ટકાથી ઓછી હતી. યુદ્ધ પછી રશિયા પર લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધોનો ભારતે લાભ લીધો અને રશિયા પાસેથી પુષ્કળ પ્રમાણમાં સસ્તું તેલ ખરીદ્યું.
કેન્દ્રીય પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ તાજેતરના એક કાર્યક્રમ દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, રશિયા દરરોજ 9 મિલિયન બેરલથી વધુ ક્રૂડ ઓઇલ ઉત્પાદકોમાંનો એક છે. રશિયન તેલ લગભગ 97 મિલિયન બેરલના વૈશ્વિક તેલ પુરવઠામાં લગભગ 10 ટકા ફાળો આપે છે. તેમણે કહ્યું કે જો US પ્રતિબંધોને કારણે આ તેલ બજારમાંથી ગાયબ થઈ જાય છે, તો સ્વાભાવિક રીતે તેલ પુરવઠામાં મોટો ઘટાડો થશે. ઘટતા પુરવઠાને કારણે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ વધશે. ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ પણ પ્રતિ બેરલ 130-140 ડૉલરથી ઉપર જઈ શકે છે.
જો રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધ લાદવામાં આવે અને આ તેલ બજારમાં ન આવે, તો કિંમતો ચોક્કસપણે વધશે. રશિયા અને અમેરિકા વચ્ચેના યુદ્ધમાં ભારત વચ્ચે પડવાનું ટાળવા માંગશે. સસ્તા તેલ માટે, ભારત અમેરિકા સાથે સબંધ બગાડવાને બદલે અન્ય દેશો પાસેથી વિકલ્પો શોધશે. જો હરદીપ પુરીનું માનવું હોય, તો ભારતે આ માટે બેકઅપ પ્લાન તૈયાર કર્યો છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યાં ભારત પહેલા 27 દેશો પાસેથી તેલ ખરીદતું હતું, ત્યાં હવે તે 40 દેશો પાસેથી તેલ આયાત કરી રહ્યું છે. જોકે, રશિયા અમારો સૌથી મોટો સપ્લાયર રહ્યો છે. જો પ્રતિબંધ વધશે, તો પુરવઠો થોડો વિક્ષેપિત થશે. એક તરફ અમેરિકા સાથે વેપાર સોદો અટકી ગયો છે અને બીજી તરફ અમેરિકાએ તેલ પર એક નવું પગલું ભર્યું છે. હરદીપ સિંહ પુરીએ કહ્યું કે, ભારત જ્યાંથી પણ ઓછા ભાવે તેલ મળશે ત્યાંથી જ તે તેલ ખરીદશે.
15.jpg)
