જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પડી રહી છે દરરોજ રેકોર્ડ તોડ ગરમી, જાણો તેની પાછળનું કારણ શું છે?

જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી તાપમાનમાં વધારો થયો છે. દેશના સૌથી ઠંડા વિસ્તારોમાંના એક આ સ્થળે ગરમીમાં સતત વધારો ચિંતાનો વિષય છે. તે ભવિષ્યમાં મોટી સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે.

5 જુલાઈ, 2025, શનિવારના રોજ કાશ્મીર ખીણમાં છેલ્લા 7 દાયકામાં સૌથી વધુ તાપમાન નોંધાયું હતું. પહેલગામમાં પણ બપોરના સમયે ઘણી ગરમી જોવા મળી હતી. જ્યારે, છેલ્લા 5 દાયકામાં પહેલી વાર જૂન મહિનો ખૂબ જ ગરમ જોવા મળ્યો છે.

જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સામાન્ય રીતે વસંત, ઉનાળો, પાનખર અને શિયાળો આ 4 મહિના હોય છે. બાકીની ઋતુઓ સારી રહે છે, પરંતુ શિયાળાના મહિનાઓમાં અહીંનું તાપમાન શૂન્યની પણ નીચેના સ્તર સુધી પહોંચી જાય છે. આ સમય દરમિયાન, ઘણી જગ્યાએ ભારે હિમવર્ષા પણ થાય છે. જ્યારે, ઉનાળામાં અહીંનું તાપમાન 30-36 ડિગ્રી સેલ્સિયસની વચ્ચે રહે છે.

મીડિયા સૂત્રોના અહેવાલ મુજબ, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી કાશ્મીરનું હવામાન ખૂબ જ અસ્થિર બની ગયું છે. ખીણમાં દુષ્કાળ પડ્યો છે અને તાપમાન અચાનક વધવા લાગ્યું છે. આ વર્ષે જૂન મહિનો છેલ્લા 50 વર્ષમાં સૌથી ગરમ હતો. અહીંનું તાપમાન સામાન્ય તાપમાન કરતાં 3 ડિગ્રી વધારે હતું. શનિવાર 5 જુલાઈ 2025ના રોજ શ્રીનગરનું તાપમાન 37.4 ડિગ્રી પર પહોંચી ગયું હતું, જે 7 દાયકામાં સૌથી વધુ હતું.

અહેવાલ મુજબ, હવામાન આગાહીકર્તા કહે છે કે, ચિંતાજનક બાબત એ છે કે અગાઉ પણ ઉચ્ચ તાપમાન નોંધાયું છે, પરંતુ તે ખૂબ જ ઓછી ઘટનાઓ હતી. હવે આ વર્ષે તાપમાન સતત સામાન્ય કરતાં વધી રહ્યું છે. મહત્તમ અને લઘુત્તમ તાપમાન બંને ઊંચા સ્તરે રહ્યા છે.

ભારતીય હવામાન વિભાગ, શ્રીનગરના ડિરેક્ટર મુખ્તાર અહેમદે જણાવ્યું હતું કે, સમગ્ર વિશ્વમાં ગ્લોબલ વોર્મિંગને કારણે તાપમાન વધી રહ્યું છે. પહેલા જ્યારે કાશ્મીરમાં તાપમાન 35 સુધી પહોંચતું હતું, ત્યારે વરસાદને કારણે તે સંતુલિત થતું હતું, પરંતુ હવે લાંબા સમયથી દુષ્કાળની સ્થિતિ વધી છે. તેનું મુખ્ય કારણ પાણીની વરાળ ઓછી છે. પર્વતોમાં ખૂબ જ ઓછો બરફ પડ્યો છે અને જે કંઈ પડ્યું છે તે માર્ચ સુધીમાં ઝડપથી પીગળી જાય છે.

ડિરેક્ટર મુખ્તાર અહેમદના મતે, મહાનગરોનું ઝડપી શહેરીકરણ, મૈકડેમાઇઝેશન, કોંક્રિટાઇઝેશન અને ઓછા વૃક્ષો અને છોડને કારણે વધુ ગરમી વધે છે. ખીણના શહેરી વિસ્તારો, ખાસ કરીને શ્રીનગર, એવી રીતે બનાવવામાં આવ્યા છે કે હરિયાળી માટે ઓછી જગ્યા બચી રહેલી છે, જે તાપમાનમાં વધારો કરે છે અને પરિસ્થિતિને વધુ ખરાબ બનાવે છે.