શું હવે કતાર-ઇઝરાયલ વચ્ચે યુદ્ધ થશે? ઇઝરાયલે એવા હથિયારોનો ઉપયોગ કર્યો કે જેને રડાર પણ શોધી શક્યા નહીં

9 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ ઇઝરાયલે કતારની રાજધાની દોહામાં હમાસના નેતાઓ પર હવાઈ હુમલો કર્યો હતો, જેમાં રડારથી બચવા માટે હથિયારોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. કતાર સરકારે તેને આતંકવાદ અને તેની સાર્વભૌમત્વનું ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું હતું. આ હુમલા પછી, પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે કે, શું કતાર અને ઇઝરાયલ વચ્ચે યુદ્ધ શરુ થઇ શકે છે?

9 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ, બપોરે 3 વાગ્યે (સ્થાનિક સમય), દોહામાં ઘણા મોટા વિસ્ફોટો સંભળાયા. ઇઝરાયલી સેના (IDF)એ જાહેરાત કરી કે તેણે હમાસના વરિષ્ઠ નેતાઓને નિશાન બનાવીને સચોટ હુમલો કર્યો છે. આ હુમલો દોહાના વેસ્ટ બે લગૂન અને કટારા વિસ્તારોમાં થયો હતો, જ્યાં વિદેશી દૂતાવાસો, શાળાઓ અને રહેણાંક ઇમારતો છે.

હમાસનું રાજકીય કાર્યાલય પણ અહીં હતું, જ્યાં તેના નેતાઓ ગાઝામાં યુદ્ધવિરામ માટે વાટાઘાટો કરવા માટે બેઠક કરી રહ્યા હતા. હુમલામાં 15 ફાઇટર જેટ અને 10થી વધુ દારૂગોળોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. ઇઝરાયલે દાવો કર્યો હતો કે, તેણે હમાસના મુખ્ય વાટાઘાટકાર ખલીલ અલ-હૈયા અને 7 ઓક્ટોબર 2023ના હુમલા માટે જવાબદાર અન્ય નેતાઓને નિશાન બનાવ્યા હતા.

હમાસે કહ્યું કે તેના પાંચ નીચલા સ્તરના સભ્યો માર્યા ગયા હતા, પરંતુ ખલીલ અલ-હૈયા અને ખાલેદ મશાલ જેવા ટોચના નેતાઓ બચી ગયા હતા. ખલીલ અલ-હૈયાના પુત્ર હુમામ અને તેમના એક સહાયક હુમલામાં માર્યા ગયા હતા. કતારના ગૃહ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે, એક કતારી સુરક્ષા અધિકારી પણ માર્યો ગયો હતો અને ઘણા ઘાયલ થયા હતા.

કતારના PM શેખ મોહમ્મદ બિન અબ્દુલરહેમાન અલ-થાનીએ કહ્યું હતું કે, ઇઝરાયલે એવા હથિયારોનો ઉપયોગ કર્યો હતો જે અમારા રડાર શોધી શક્યા ન હતા. આ સૂચવે છે કે ઇઝરાયલે સ્ટેન્ડ-ઓફ મિસાઇલો અથવા સ્ટીલ્થ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કર્યો હતો જે કોઈને પણ ખબર કર્યા વિના કતારના હવાઈ ક્ષેત્રમાં હુમલો કરી શકે છે.

કતારે આ હુમલાને કાયરતાપૂર્ણ અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાનું સ્પષ્ટ ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું. કતારના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા માજેદ અલ-અંસારીએ કહ્યું કે, અમે આ બેદરકાર વર્તનને સહન કરીશું નહીં. કતારના અમીર શેખ તમિમ બિન હમાદ અલ-થાનીએ US પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથે ફોન પર વાત કરી અને હુમલાની નિંદા કરી.

કતારે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં ફરિયાદ નોંધાવી અને જવાબ આપવાનો અધિકાર અનામત રાખ્યો. શું આનો અર્થ યુદ્ધ છે? નિષ્ણાતો માને છે કે, કતાર અને ઇઝરાયલ વચ્ચે સીધા લશ્કરી યુદ્ધની શક્યતા ઓછી છે. તેનું કારણ કતારની લશ્કરી અને રાજદ્વારી સ્થિતિ છે...

લશ્કરી ક્ષમતામાં તફાવત: 2025 ગ્લોબલ ફાયરપાવર ઇન્ડેક્સમાં ઇઝરાયલ 15મા ક્રમે છે અને કતાર 62મા ક્રમે છે. ઇઝરાયલ પાસે F-35 સ્ટીલ્થ જેટ, પરમાણુ શસ્ત્રો અને આયર્ન ડોમ જેવી મિસાઇલ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ છે. કતાર પાસે રાફેલ અને F-15QA જેટ છે, પરંતુ તેની સેના નાની છે. કતાર પાસે લાંબા અંતરની મિસાઇલો કે પરમાણુ શસ્ત્રો નથી, તેથી તે ઇઝરાયલ પર સીધો હુમલો કરી શકતો નથી.

US સપોર્ટ: કતાર પાસે USનું અલ ઉદેદ એર બેઝ છે, જ્યાં 10,000 US સૈનિકો તૈનાત છે. આ બેઝ કતારની સુરક્ષા માટે મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ USએ હુમલાની નિંદા કરી અને કહ્યું કે તે લશ્કરી રીતે હસ્તક્ષેપ કરશે નહીં. રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે કહ્યું કે, હું આ હુમલાથી ખુશ નથી, પરંતુ હમાસને ખતમ કરવો એ એક યોગ્ય લક્ષ્ય છે.

રાજદ્વારી શક્તિ: કતારની વાસ્તવિક તાકાત તેની રાજદ્વારીમાં રહેલી છે. તે ગાઝા યુદ્ધવિરામ વાટાઘાટોમાં મધ્યસ્થી રહ્યું છે અને અલ જઝીરા જેવા મીડિયા દ્વારા વૈશ્વિક દબાણ બનાવી શકે છે. હુમલા પછી કતારે મધ્યસ્થી બંધ કરી દીધી હતી, પરંતુ તેને સંપૂર્ણપણે સમાપ્ત કરી ન હતી.

પ્રાદેશિક જોડાણ: સાઉદી અરેબિયા, UAE અને જોર્ડને હુમલાની નિંદા કરી હતી અને કતાર સાથે એકતા દર્શાવી હતી. તુર્કી અને ઈરાને પણ ઈઝરાયલની ટીકા કરી હતી. જોકે, આ દેશો તરફથી લશ્કરી સમર્થન અસંભવિત છે.

ઈઝરાયલી PM બેન્જામિન નેતન્યાહૂએ હુમલાની જવાબદારી લીધી અને તેને સંપૂર્ણપણે સ્વતંત્ર કાર્યવાહી ગણાવી. તેમણે કહ્યું કે, હમાસના આતંકવાદી નેતાઓને ક્યાંય છુપાઈ જવા દેવામાં આવશે નહીં. ઈઝરાયલનો દાવો છે કે, આ હુમલો 8 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ જેરુસલેમમાં હમાસના હુમલા (જેમાં 6 લોકો માર્યા ગયા હતા) અને ગાઝામાં 4 સૈનિકોના મૃત્યુનો જવાબ હતો. ઈઝરાયલે કહ્યું કે, તેણે ચોકસાઈવાળા દારૂગોળોનો ઉપયોગ કર્યો હતો જેથી સામાન્ય લોકોને નુકસાન ન થાય.

આ હુમલામાં હમાસના વરિષ્ઠ નેતાઓ માર્યા ગયા ન હતા, જેનાથી કેટલાક ઈઝરાયલી લશ્કરી અધિકારીઓ નિરાશ થયા હતા. ભૂતપૂર્વ PM નફતાલી બેનેટે તેને સ્વ-બચાવ તરીકે વર્ણવ્યું હતું, પરંતુ વિપક્ષી નેતા યાયર લેપિડે તેનું સમર્થન કર્યું હતું. ઇઝરાયલ કહે છે કે, આ હુમલો ગાઝા યુદ્ધને સમાપ્ત કરવા તરફનું એક પગલું હોઈ શકે છે, પરંતુ હમાસ વાટાઘાટકારોને નિશાન બનાવવાથી તે કેવી રીતે થશે તે સ્પષ્ટ નથી.

કતારના PMએ દાવો કર્યો હતો કે ઇઝરાયલે રડારથી બચવા માટે હથિયારોનો ઉપયોગ કર્યો હતો. નિષ્ણાતો માને છે કે, ઇઝરાયલે ડેલીલાહ ક્રુઝ મિસાઇલ અથવા સ્ટીલ્થ ટેકનોલોજીવાળા દારૂગોળોનો ઉપયોગ કર્યો હતો.

આ શસ્ત્રો લાંબા અંતરથી ફાયર કરી શકાય છે, જેના કારણે ઇઝરાયલી જેટને કતારના હવાઈ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવાની જરૂર નથી. આને કારણે, કતારની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી, જેમાં પેટ્રિઅટ મિસાઇલ સિસ્ટમનો સમાવેશ થાય છે, તેને શોધી શકી નથી. ઇઝરાયલના F-35 સ્ટીલ્થ જેટ અને જેરીકો-III મિસાઇલોમાં આવી ક્ષમતા છે.

કતાર અને ઇઝરાયલ વચ્ચે સીધું યુદ્ધ થવાની શક્યતા ઓછી છે. આના ઘણા કારણો છે...

લશ્કરી અસમાનતા: ઇઝરાયલની સેના કતાર કરતા અનેક ગણી વધુ શક્તિશાળી છે. તેની પાસે પરમાણુ શસ્ત્રો, અદ્યતન મિસાઇલ સંરક્ષણ અને યુદ્ધનો લાંબો અનુભવ છે. કતારની સેના રક્ષણાત્મક છે. તેની પાસે સીધો હુમલો કરવાની ક્ષમતા નથી.

અમેરિકન દબાણ: અમેરિકાએ હુમલાની નિંદા કરી અને કતારને ખાતરી આપી કે, આવું ફરી નહીં થાય. અમેરિકા બંને દેશોનો સાથી છે. તે પ્રદેશમાં સ્થિરતા ઇચ્છે છે.

કતારની રણનીતિ: કતાર લશ્કરી પ્રતિક્રિયાને બદલે રાજદ્વારી અને કાનૂની માર્ગ પસંદ કરી રહ્યું છે. તેણે સંયુક્ત રાષ્ટ્રને ફરિયાદ કરી અને પ્રાદેશિક સમર્થન માંગ્યું.

પ્રાદેશિક તણાવ: સાઉદી અરેબિયા, UAE, જોર્ડન અને તુર્કીએ હુમલાની નિંદા કરી, પરંતુ લશ્કરી ગઠબંધનની શક્યતા ઓછી છે. ઇરાને પણ નિંદા કરી, પરંતુ તે સીધી હસ્તક્ષેપ ટાળી રહ્યું છે.

આ હુમલાએ ગાઝા યુદ્ધવિરામ વાટાઘાટોને મોટો ફટકો આપ્યો. કતારે મધ્યસ્થી બંધ કરી દીધી છે, જેના કારણે ગાઝામાં બંધકોને મુક્ત કરવાની અને યુદ્ધનો અંત લાવવાની આશા નબળી પડી છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર, બ્રિટન, કેનેડા અને જાપાને પણ આ હુમલાની નિંદા કરી અને તેને પ્રાદેશિક અસ્થિરતાનું કારણ ગણાવ્યું.