શું વિદ્યાર્થીઓ સરકાર દ્વારા સંચાલિત કેન્દ્રીય વિદ્યાલયોથી નિરાશ થઇ ગયા છે? શિક્ષણ મંત્રી પ્રધાને ચોંકાવનારા આંકડા રજૂ કર્યા

કેન્દ્રીય વિદ્યાલયો સરકારી શાળાઓમાં એક વિશિષ્ટ સ્થાન ધરાવે છે અને તે તેના અભ્યાસની સાથે સાથે પરિણામો માટે પણ જાણીતા છે અને આ જ કારણ છે કે, આ કેન્દ્રીય વિદ્યાલયોમાં પ્રવેશ મેળવવો એ વિદ્યાર્થીઓમાં એક સિદ્ધિ છે. પરંતુ તાજેતરમાં એક એવો આંકડો સામે આવ્યો છે, જે મુજબ વિદ્યાર્થીઓનો KV તરફનો ઝુકાવ ઘટી રહ્યો છે, જે આશ્ચર્યજનક અને ચિંતાજનક છે.

લોકસભામાં એક પ્રશ્નના જવાબમાં કેન્દ્ર દ્વારા રજૂ કરાયેલા આંકડા અનુસાર, 2024-25માં કેન્દ્રીય વિદ્યાલયો (KV)માં નવા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા પાંચ વર્ષના નીચલા સ્તરે પહોંચી જશે. 2020-21માં 1.95 લાખથી ઘટીને 2021-22માં 1.83 લાખ અને 2022-23માં 1.58 લાખ થઈ ગઈ. 2023-24માં આ સંખ્યા વધીને 1.75 લાખ થઈ ગઈ, અને પછી 2024-25માં ઘટીને 1.39 લાખ થઈ ગઈ.

શિક્ષણ મંત્રી ધર્મેન્દ્ર પ્રધાન દ્વારા સાંસદ B.K. પાર્થસારથી અને સુધા R.ના પ્રશ્નના જવાબમાં આપેલા ડેટામાં જણાવાયું છે કે, આ સમયગાળા દરમિયાન કેન્દ્રીય વિદ્યાલયોમાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓની કુલ સંખ્યા પણ ઘટી ગઈ છે, જે 2020-21માં લગભગ 13.88 લાખ હતી જે 2024-25માં 13.05 લાખ થઈ ગઈ છે,

દેશમાં કુલ 1,280 કેન્દ્રીય વિદ્યાલયો કાર્યરત છે, જે કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓના બાળકોને શિક્ષણ પૂરું પાડે છે જેમને ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી રહ્યા છે. ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં કેન્દ્ર દ્વારા 85 નવા કેન્દ્રીય વિદ્યાલયો ખોલવાની મંજૂરી આપવામાં આવ્યા પછી નવી નોંધણીમાં આ ઘટાડો થયો છે.

પ્રધાને જણાવ્યું હતું કે, કેન્દ્રએ 'દેશભરમાં નાગરિક/સંરક્ષણ ક્ષેત્ર હેઠળ 85 નવા કેન્દ્રીય વિદ્યાલય ખોલવા અને એક હાલના કેન્દ્રીય વિદ્યાલય, શિવમોગા, કર્ણાટકના વિસ્તરણને મંજૂરી આપી છે, જેનો અંદાજિત ખર્ચ રૂ. 5,872.08 કરોડ છે, જેમાં તમામ વર્ગખંડોમાં બે વધારાના વિભાગો ઉમેરીને કરવામાં આવશે.'

પ્રધાન દ્વારા રજૂ કરાયેલા ડેટા અનુસાર, કેન્દ્રીય વિદ્યાલય સંગઠન (KVS)ને ફાળવવામાં આવેલા ભંડોળમાં છેલ્લા એક વર્ષમાં સતત વધારો જોવા મળ્યો છે, જે 2020-21માં રૂ. 6,437.68 કરોડથી વધીને 2024-25માં રૂ. 8,727 કરોડ થયો છે.

આ વર્ષની શરૂઆતમાં, PM-પોષણ (મધ્યાહન ભોજન) યોજના હેઠળ કામગીરી, આયોજન અને બજેટ અંગે ચર્ચા કરવા માટે રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથેની બેઠકો દરમિયાન, શિક્ષણ મંત્રાલયે 2024-25માં 23 રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં પ્રાથમિક અને ઉચ્ચ-પ્રાથમિક સ્તરે સરકારી શાળાઓમાં નોંધણીમાં ઘટાડા તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું અને તેમને આ ઘટાડાનાં કારણો ઓળખવા અને અહેવાલો સબમિટ કરવા જણાવ્યું હતું.